Page 6 - ภาษา ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น และสภาพสังคมวัฒนธรรมภาพสะท้อนจากภูมินามหมู่บ้านในจังหวัดสตูล
P. 6
ปีที่ 10 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม – สิงหาคม 2563
การยืมปนโดยใช้คำศัพท์ภาษามลายู “โต๊ะ (Tua)” + คำศัพท์ในภาษาไทยในการตั้งชื่อจำนวน 4 หมู่บ้าน
ได้แก่ บ้านโต๊ะยูด๊ะ บ้านโต๊ะซะ บ้านนาโต๊ะขุน และบ้านบากันโต๊ะทิด
3.3 การตั้งชื่อภูมินามโดยใช้คำศัพท์ภาษามลายูทั่ว ๆ ไป +คำศัพท์ในภาษาไทยพบภูมินาม
ั
หมู่บ้านในจังหวดสตูลที่ใช้กลวิธีการยืมปนโดยใช้คำศัพท์ภาษามลายูทั่ว ๆ + คำศัพท์ในภาษาไทยในการตั้งชื่อ
จำนวน 7 หมู่บ้านได้แก่ บ้านบากันใหญ่ บ้านเกาะยะระโตดนุ้ย บ้านเกาะยะระโตดใหญ่ บ้านตะโละน้ำ
บ้านฉลุงใต้ บ้านบากันเคย และบ้านปากบารา
4. การแปรเสียง
ศอลาฮุดดีน สมาอูน (2561) กล่าวว่า การเปลี่ยนแปลงโทนเสียงและสำเนียงของคำศัพท์ภาษา
มลายูเป็นไปตามโทนเสียงและสำเนียงภาษาไทยถิ่นใต้สตูล ซึ่งโทนเสียงของภาษามลายูนั้นอยู่ในรูปเสียงสามัญ
หรือเป็นลักษณะภาษาที่ไม่มีวรรณยุกต์ พบภูมินามหมู่บ้านในจังหวัดสตูลที่ใช้กลวิธีในการตั้งชื่อโดยการแปร
เสียง 24 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านวังประจัน แปรเสียงมาจาก “บ้านกุบังตัมปาลัน” บ้านหัวกาหมิง แปรเสียงมา
จาก “บ้านหัวกำเบง” บ้านน้ำหรา แปรเสียงมาจาก “บ้านน้ำยารา” บ้านเกาะบูโหลนแปรเสียงมาจาก “บ้านปู
เลาบูโละ” บ้านเกตรี แปรเสียงมาจาก “บ้านบูเก็ตปุตรี” บ้านเกาะหลีเป๊ะ แปรเสียงมาจาก “บ้านนิปิส”
บ้านเจ๊ะบิลัง แปรเสียงมาจาก “บ้านเจ๊ะอินิ เตอบิลัง” บ้านกาลันยีตัน แปรเสียงมาจาก “บ้านกาลันอินตัน”
บ้านแรกอด แปรเสียงมาจาก “บ้านเบงโก๊ะ” บ้านตำมะลังเหนือ แปรเสียงมาจาก “บ้านเตอมาลัง”
บ้านตันหยงกาโบย แปรเสียงมาจาก “บ้านตันหยงกปะฮ์” บ้านปูยู แปรเสียงมาจาก “บ้านปปูญู” บ้านดุสน
แปรเสียงมาจาก “บ้านดูสน” บ้านเขาพญาบังสา แปรเสียงมาจาก “บ้านรายาวังสา” บ้านโตน แปรเสียงมา
จาก “บ้านเตอรฺยุน” บ้านอุได แปรเสียงมาจาก “บ้านอุแด” บ้านคลองลิดี แปรเสียงมาจาก “บ้านลิกี”
ั
บ้านราไว แปรเสียงมาจาก “บ้านลาวส” บ้านทุ่งสะโบ๊ะ แปรเสียงมาจาก “บ้านปาดังเซอราโบ๊ะ” บ้านตันหยง
ละไน้ แปรเสียงมาจาก “บ้านตันหยงนานัส” บ้านกาแบง แปรเสียงมาจาก “บ้านกำเบ็ง” บ้านบุโบย แปรเสียง
มาจาก “บ้านบาฆันบุโบล” บ้านตะโละใส แปรเสียงมาจาก “บ้านตะโละสไร” และบ้านลาหงา แปรเสียงมา
จาก “บ้านบาลางา”
ความสัมพันธ์ของภูมินามกับภาพสะท้อนของสังคม วัฒนธรรมหมู่บ้านจังหวัดสตูล
ภาษาเป็นสิ่งสะท้อนความรู้สึกนึกคิดและการมองโลกของผู้ใช้ภาษานั้น ๆ ดังนั้นการศึกษาเพื่อ
วิเคราะห์ภูมินามหมู่บ้านในจังหวัดสตูล จะพิจารณาจากภาษา ที่มาและความหมายของชื่อหมู่บ้าน จึงทำให้
เห็นความสัมพันธ์ของชื่อหมู่บ้านที่สะท้อนวิถีชีวิตชาวสตูล ในด้านภูมินามกับความเชื่อของคนในชุมชนภูมินาม
กับการกำเนิดชุมชนภูมินามกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ และภูมินามกับกลุ่มคนชาติพันธุ์ต่าง ๆ ดังนี้
เรื่องราวหรือเหตุการณ์สำคัญที่เคยเกิดขึ้นในท้องถิ่น ภูมินามของหมู่บ้านในจังหวัดสตูลสะท้อนให้
ิ
เห็นประวัตศาสตร์ท้องถิ่นที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สำคัญที่เคยเกิดขึ้นในหมู่บ้านหรือในชุมชน นั้น ๆ เหตุการณ์
สำคัญส่วนมากมักเป็นเรื่องที่มีผลกระทบต่อชาวบ้าน หรือเป็นเรื่องที่สังเกตจดจำของคนในชุมชนและคนใน
ละแวกใกล้เคียง ประกอบด้วย
1. ภูมินามกับภูมิประเทศและปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ
192
