Page 8 - ลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดนครครีธรรมราช ลายดอกพิกุล

ความสําคัญในการใชผาที่เกี่ยวของกับประเพณีตาง ๆ มีดังนี้

๑. การเกิด มีการนําผาเขามาเกี่ยวของชานานแลว เพราะสมัยกอนโบราณเมื่อมารดาเริ่มตั้งครรภ

ก็ตองเตรียมทอผาไวสําหรับเปนผาออม ผาหม ผาหุมฟูก และเสื้อผาสําหรับทารกเมื่อคลอดออกมา
และทําความสะอาดตัวเด็กแลว ก็เอาผาที่ทอไวมาหอตัว หรือบางคนก็เตรียมทอผาไวกํานัน ลูกหลาน

หรือญาติพี่นองที่จะคลอดก็มี

๒. การแตงงาน ผาทอที่เกี่ยวของกับพิธีการแตงงานของชาวนคร คือ ผาไหว เปนผาที่คูบาวสาว
ใชแสดงความเคารพญาติผูใหญทั้งสองฝาย หรือเปนผาขาวพับที่เจาบาวจัดไปในขบวนขันหมาก ซึ่งไมจํากัด

ความยาว (แตตองไมนอยกวา ๓ หลา) ในพิธีแตงงานจะมีพิธีกราบหมอน ซึ่งฝายเจาสาวจะตองเปนผูจัดเตรียม

ผาขาวสองผืน (ใชทําเพดานเหนือที่ประกอบพิธีกราบหมอนผืนหนึ่ง และปูทับบนหมอน กอนที่จะวางเครื่องบูชาผืนหนึ่ง)
๓. การปลงศพ เมื่อจัดพิธีปลงศพนิยมใชผาขาวหอศพ ซึ่งเปรียบเสมือนธรรมะที่ขาวสะอาด

ไมมีมลทิน ทุกคนตองใชการนุงผาใหศพ แลวก็มีผาไหมคลุมโลงศพ นอกจากนี้ ยังมีการใชผาขาวโยนขามศพ

๓ ครั้ง เพื่อใหครบองครัตนตรัย แลวนําผาไปสวด เมื่อสวดเสร็จก็นําผานี้ไปถวายพระ

๔. ประเพณีเขาพรรษา การทําบุญเขาพรรษาถือเอาวันแรมคํ่า เดือนแปดเปนวันแรกใหภิกษุสงฆ
สามเณรอยูประจําวัดใดวัดหนึ่งเปนเวลา ๓ เดือน ชาวบานจะจัดภัตตาหารและเครื่องใชตาง ๆ ไว ถวายพระ

ในจํานวนของที่ถวายก็มีผา (ผาไตรจีวร) รวมอยูดวย

๕. ประเพณีแหผาขึ้นธาตุ วันขึ้น ๑๕ คํ่า เดือนสาม ในวันดังกลาวชาวนครและชาวจังหวัด
ใกลเคียงจะรวมใจกันมาแหผา ซึ่งเรียกวา “ผาพระบฎ” ซึ่งมีความยาวไมจํากัดโดยจัดเปนขบวนแหผาดังกลาว

มาหอองคพระบรมธาตุเปนพุทธบูชา ดังนั้นประเพณีแหผาขึ้นธาตุจึงมีผาเปนองคประกอบที่สําคัญ

๖. ประเพณีสงกรานต วันสงกรานตเคยเปนวันขึ้นปใหมของไทย แตเดิมมามีการนําผาเขามา

เกี่ยวของกับวันดังกลาวในการไปรดนํ้าผูใหญ มีการนําผาไปไหวดวย และเมื่อรดนํ้าเสร็จแลวก็มอบผาแดผูใหญ
บางแหงมีการทอธงถวายวัด ซึ่งธงนั้นจะทอดวยผาสีตาง ๆ เพราะถือวาเปนของสูง

ลักษณะการใชสอยของผายกเมืองนคร

การแตงกายของคนไทยสมัยโบราณมีแบบแผนการแตงกายและการใชผาแตกตางกันไป
ตามฐานันดรศักดิ์ยศและตําแหนงพระมหากษัตริยพระราชทานผาแกขาราชบริพาร ซึ่งประเภทของผา

และคุณภาพของผาที่พระราชทาน จะแตกตางกันตามบรรดาศักดิ์ ผานุงผูชายมีกรวยเชิงหลายชั้น

ผานุงผูหญิงมีกรวยเชิงชั้นเดียว ซึ่งการใชผาแสดงใหเห็นอยางชัดเจนถึงฐานะในสังคม ใครมีฐานะอยางไร

สังเกตไดจากการใชผา เจานายและชนชั้นสูงจะใชผาไหม เพราะเปนผาที่พิเศษตองใชฝมือในการทอ
และการดูแลรักษามาก ชาวบานโดยทั่วไปใชผาฝาย เพราะมีขั้นตอนในการผลิตไมซับซอนและไมตองพิถีพิถัน

ในการดูแลมาก