Page 6 - ลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดนครครีธรรมราช ลายดอกพิกุล

ศิลปะและภูมิปญญาผายกเมืองนคร

ผายกนคร เปนผาพื้นเมืองเอกลักษณของทองถิ่น วิถีชีวิตความเปนอยูและขนบธรรมเนียม

ประเพณี เปนองคประกอบที่สําคัญ ซึ่งผลักดันใหเกิดการเรียนรูคิดคนวัตถุทั้งเสนไหม เสนทอง เสนฝาย
และเสนใยสังเคราะห ที่นํามาใชในการทอเปนเครื่องนุงหมที่มีความงามทางวัฒนธรรม และสามารถ

ประดิษฐลวดลายตาง ๆ สืบทอดกันมาแตโบราณ แลวพัฒนาเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย และประโยชน

การใชสอย

การทอผายกดอกเมืองนครนาจะรับเอาวิธีการทอผายกดอกของชาวมลายูมาผสมผสาน
กับความรูดั้งเดิม ประยุกตเขากับลวดลายไทยและพัฒนาวิธีการทอที่สลับซับซอนดวยความพิถีพิถัน

ซึ่งชางทอผาที่มีความชํานาญสูงไดปรับปรุงบางสิ่งบางอยางใหเหมาะสมกับวัฒนธรรมของตน

ผายกเมืองนครเปนความงามทางวัฒนธรรมที่มีเอกลักษณเฉพาะของทองถิ่น สืบทอดภูมิปญญา
มาตั้งแตโบราณ โดยการทอผาพื้นเมืองของนครศรีธรรมราช มี ๒ ลักษณะ คือ

๑. ผายก เปนกระบวนการทอลวดลายบนเนื้อผา โดยใชการทอเพิ่มเสนพุงพิเศษ เกิดเปน

ลวดลายยกนูนขึ้นบนเนื้อผา วิธีการทอจะคัดเสนดายยืนขึ้นลงเปนจังหวะที่แตกตางกันตามลวดลาย
ที่ตองการแลวใชเสนดายพุงพิเศษสอดเขาไปหากใชเสนไหมทอเรียกวาผายกไหม ถาใชเสนเงินหรือเสนทองทอ

เรียกวาผายกเงินและผายกทอง นอกจากใชเสนดายพิเศษแลวยังมีเชิงเปนกรวยเชิงชั้นเดียว หรือกรวยเชิงซอน

กันหลายชั้น และกรวยเชิงขนานกับริมผา
๒. ผาทอยกดอก ลักษณะของผาทอยกดอกใชกรรมวิธีการทอใหเกิดลวดลายโดยการยก

ิ
ึ
ตะกอแยกเสนดายยืนข้นเปนลวดลายเฉพาะไมไดเพ่มเสนดายยืนหรือเสนดายพุงพิเศษเขาไป
ลักษณะการทอใชตะกอรวมท่ออกแบบใหสามารถทอไดท้งลายขัดและลายยกดอกสลับกันไปในเน้อผา
ี
ั
ื
การยกและขมเสนยืนในแนวหนาผาที่แตกตางกัน แลวสอดเสนดายพุงเขาไปในระหวางชองกลางเสนดาย
ยืนพุงขามแยกจากโครงสรางของลายขัดทําใหเกิดลวดลายนูนขึ้นบนผา สังเกตไดจากลายยกดอก

จะแทรกอยูในเนื้อผาลายขัด เกิดเปนผายกดอกที่มีลายขัดอยูในตัว ทําใหเนื้อผามีความแข็งแรงทนทาน

ตอการใชสวมใส ซึ่งในปจจุบันกลุมทอผายกในนครสวนใหญจะทอผายกดอกดวยกี่กระตุก ซึ่งทําใหทอไดเร็ว
ดังนั้น ผาจึงมีราคาถูก