Page 11 - ลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดนครครีธรรมราช ลายดอกพิกุล

เครื่องทอ

๑. ฟม ลักษณะคลายกับหวี ยาวเทาความกวางของหนาผา ทําหนาที่ตบหรือกระแทก

ใหเสนดายซึ่งสานขัดกันเปนลายเนื้อผาแนนติดกัน พบวาเครื่องทอผาพื้นเมืองรุนเกาบางเครื่องมีตัวฟม
อยางประณีต มีลวดลายเปนรูปตาง ๆ

๒. ตีนฟม มีลักษณะเปนไมสองอันผูกเชือกหอยอยูตรงหนา เปนที่สําหรับใชเทาเหยียบ
เพื่อขยับยกเขา เหยียบใหขึ้น ๆ ลง ๆ เวลาขัดลายดอกของเนื้อผา

๓. ลูกพัน แผนไมอยูตอนหัวสุดของเครื่องทอ และอยูตรงที่หนาตักของคนทอ ใชสําหรับ

พันเสนดายที่จะทอ และพันผืนผาที่ทอเสร็จแลว
๔. เขา มี ๒ อยาง คือ เขายกดอกกับเขาเหยียบ

๕. ลูกตุง คือ ที่แขวนกระดานมวนดายหักเก มี ๒ ลูก ซายและขวา

๖. ลูกสวย หรือ กระสวย คือ ที่ใสหลอดดาย รูปคลายเรือสําหรับพุงขวางไปมาเพื่อใหเกิด

เนื้อผาขึ้น นอกจากที่กลาวมายังมีสวนประกอบอื่น ๆ อีก เชน ลูกกะหยก นัด ผัง ตรน และคานเก
เปนตน

๗. ผัง เปนไมที่ใชดึงใหริมผาที่ทอเสร็จใหมทั้งสองขางตึงเทากัน (หัวทายไมผูกเข็มสอดอยู

ใตผืนผา) เพื่อไมใหเสนดายยุง อันจะทําใหฟนฟมหักดวย