Page 4 - ลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา ผ้าลายยะลารวมใจ (ยาลอจาโปรฮาตีกีตอ)

-3-

ผ้า : สะท้อนวิถีชีวิตพหุวัฒนธรรม

ิ
เสื้อผ้าอาภรณ์ นอกจากจะเป็นเครื่องนุ่งห่มในชีวิตประจำวันและสำหรับวันพเศษ เช่นวันที่มีประเพณี
พิธีกรรมตามความเชื่อของคนแต่ละกลุ่มวัฒนธรรมแล้ว ยังแสดงถึงตัวตนและความคิดเห็นของผู้สวมใส่ รวมทั้ง
ั
เป็นสินค้าอนเป็นที่มาของรายได้ด้วย โดยเฉพาะวัฒนธรรมการใช้ผ้าในวิถีชีวิตชาวใต้นั้น มีความหลากหลาย
เนื่องจากอยู่กันในลักษณะ "พหุวัฒนธรรม" มีคนหลากหลายชาติพันธุ์ เช่น ชาวไทยพุทธ ชาวมลายูมุสลิม ชาวจีน ฯลฯ
ื้
ภาคใต้ของไทย เริ่มตั้งแต่จังหวัดชุมพรลงไปจนถึงชายแดนประเทศมาเลเซีย เป็นพนที่ที่ถูกขนาบด้วย
ทะเลทั้งสองฟาก และเป็นจุดผ่านของเส้นทางค้าขายติดต่อระหว่างอารยธรรมตะวันออกและตะวันตก ดังที่

กล่าวมาแล้ว และเป็นตลาดแลกเปลี่ยนสินค้าและท่าเรือ โดยในด้านการใช้ผ้านั้น วิถี พานิชพนธ์ เขียนไว้ใน
ั
“ผ้าและสิ่งถักทอไทย”ว่า มีบันทึกว่าชาวภาคใต้ใช้ผ้าหลายรูปแบบทั้งผ้าฝ้าย ผ้าแพร ผ้าเขียนลายเทียน

ผ้ามัดย้อม แต่ผ้าที่มีชื่อที่สุดของภาคใต้กลับเป็น "ผ้ายก" โดยเฉพาะผ้ายกจากจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่รู้จัก

ในนามของ "ผ้ายกเมืองนคร" เป็นผ้าที่ราชสำนักภาคกลางสั่งทอและให้ส่งเป็นบรรณาการ ต่อมา ในระยะหลังก็
มีผ้าที่มีชื่อเสียงตามมาอกหลายชนิด แต่ชาวบ้านปักษ์ใต้ทั่วไปเดิมนิยมนุ่งผ้าคล้ายผ้าขาวม้าสีแดง การนุ่ง
ี
ิ
ผ้าปาเต๊ะหรือบาติกที่มีลวดลายสีสันหลากหลายเป็นความนิยม ในช่วงหลังจากการรับอทธิพลของผ้ามาเลเซีย
ั
ิ
อนโดนีเชีย ชาวไทยมุสลิมภาคใต้นิยมนุ่งโสร่งลายตะรางแบบชาวเบงกอล นอกจากนี้ วิถี พานิชพนธ์
ยังอรรถาธิบายเรื่องราวเกี่ยวกับ "ผ้าปาเต๊ะ "และ"ผ้าทอปัตตานี" ไว้อย่างน่าสนใจว่า สำหรับชาวใต้โดยทั่วไป
ไม่นิยมสวมเสื้อผ้าที่ผลิตด้วยใยไหม เว้นแต่จะเป็นโอกาสพิเศษเท่านั้น ในเวลาทั่วไปจะนิยมสวมเสื้อผ้าบางเบา
แต่มีลายสีสันฉูดฉาด โดยเฉพาะผ้าย้อมสีที่เรียกว่า "ผ้าปาเต๊ะ" เป็นที่นิยมแพร่หลายตามคาบสมุทรมลายู

ึ
ภาคใต้ ชาวมลายู จนกระทั่งถงชาวหมู่เกาะชวา หมู่เกาะสุมาตรา และ ฟิลิปปีนส์ ผ้าปาเต๊ะเป็นผ้าฝ้ายเนื้อบาง
นำมาเขียนลายด้วยขี้ผึ้ง และใช้สีย้อมภายในกรอบเส้นขี้ผึ้ง จะให้ลายชัดเจนกว่าการมัดย้อม ส่วนใหญ่นิยมใช้
ทำผ้านุ่ง ผ้าโสร่ง ตัดเสื้อและใช้เป็นผ้าปูนั่ง หรือผ้าคลุมต่าง ๆ ส่วน "ผ้าทอปัตตานี" เป็นผ้ามัดหมี่คล้ายคลึงกบ
ั
ี
ผ้าสมปักปูมของเขมรมาก ส่วนใหญ่ทอด้วยไหมละเอยด ลวดลายกระเดียดไปทางผ้ามาเลย์และชวามีเทคนิค
หลากหลาย นอกจากนี้ยังมีผ้าโสร่งไหมที่วิจิตร สวยงามมากคล้าย ๆ โสร่งอีสาน