คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์
 
Back    14/01/2021, 10:36    2,708  

หมวดหมู่

การแสดง


ประเภท

อื่น ๆ


ประวัติความเป็นมา/แหล่งกำเนิด


ภาพจาก : https://www.facebook.com/โนรานกน้อย-เสียงเสน่ห์-164618453697602/photos/?ref=page_internal

        โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ หรือสกุณา แกล้วกล้า เกิดวันจันทร์วันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๔๙๕ บิดาชื่อทองขาว มารดาชื่อเปลี่ยน มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ๒ คน และต่างบิดาอีก ๓ คน โนรานกน้อยแต่งงานเมื่ออายุ ๒๐ ปี กับบุญธรรม อ๋องเซ่ง อาชีพเจ้าหน้าที่สํานักงานเทศบาลฝ่ายประชาสัมพันธ์ จังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นบุตรชายของโนราเติมกับโนราหนูวาด มีบุตรด้วยกัน ๑ คน คือนายศุภชัย อ๋องเซ่ง เมื่อโนรานกน้อยได้อายุ ๒๕ ปี ได้หย่าร้างกับสามีคือบุญธรรม อ๋องเซ่ง ต่อมาได้แต่งงานใหม่กับวินัย ทองรุ่ง มีอาชีพทําสวน มีบุตรด้วยกัน ๑ คน คือธนิตา ทองรุ่ง โนรานกน้อยเลี้ยงดูบุตรสาวด้วยตนเอง เมื่อเดินทางไปแสดงที่ใดจะต้องนําบุตรสาวไปด้วยเสนอ ทําให้บุตรสาวสามารถรําโนราได้ตั้งแต่อายุ ๕ ขวบ โนรานกน้อยมีความตั้งใจให้บุตรสาวได้สืบทอดการรําโนราต่อจากตน
        จุดเริ่มต้นของการรำมโนราห์โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ นั้น จากงานวิจัยของบุปผาชาติ อุปถัมภ์นรากร (2553) กล่าวว่า เมื่อโนรานกน้อยอายุได้ ๗ ปี มีอาการชักทุกวัน ญาติ ๆ เชื่อว่าถูกครูหมอโนราเข้าทรงจะต้องรำโนราถ้าหากไม่รําโนราจะต้องตาย ต่อมาได้ต้องฝึกรําโนราโดยมารดานําไปฝากให้ฝึกรําโนรากับโนราหมึก จังหวัดตรัง  อาการชักก็หายไป ต่อมาก็ฝึกรําโนราเมื่อว่างจากการเรียนหนังสือ หลังจากจบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ที่โรงเรียนบ้านต้นปรง อําเภอวังวิเศษ แล้วได้ฝึกรําโนราอย่างจริงจังเริ่มตั้งแต่ตอนเช้า โดยโนราหมึกให้นวดตัว ดัดมือ ดัดแขนแล้วต่อด้วยฝึกตัวอ่อน รําทําบท ร้องกลอนและฝึกตีเครื่องดนตรี จนสามารถรําโนราได้ชํานาญและออกร่วมกับคณะโนราหมึกและศิษย์อื่น ๆ อีก ๑๑ คน โดยจัดให้ออกรำพร้อมกันจนมีความโดดเด่นเป็นที่ชื่นชอบของเจ้าภาพและผู้ชมมาก ทำมีชื่อเสียงรู้จักกันทั่วไปในชื่อคณะโนราสิบสองสาวนครศรีฯ ส.หมึก โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ออกแสดงโนรากับโนราหมึกจนกระทั่งอายุได้ ๑๔ ปี โนราหมึกป่วยเพราะถูกงูกัดต้องหยุดพักรักษาตัว ทําให้ลูกศิษย์ต้องแยกย้ายกันไปอยู่กับคณะโนราอื่น ๆ เหลือแต่โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ยังคงแสดงอยู่กับโนราหมึกแต่เปลี่ยนชื่อคณะเป็นคณะโนราสมนึกประเสริฐศิลป์ ออกแสดงได้ไม่ถึงปี ก็กลับไปอยู่บ้านต่อมาโนราแป้น เครื่องงาม ได้มาขอตัวไปแสดงร่วมคณะด้วย โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ แสดงอยู่กับคณะโนราแป้น เครื่องงาม ได้ ๕ ปี ก็กลับบ้านไปเรียนเย็บผ้าอยู่ ๒ ปี ต่อมาโนราเติมก็มาขอให้อยู่กับคณะโนราเดิม ขณะที่แสดงอยู่กับคณะโนราเติม โนรานกน้อยได้ยึดเอาลักษณะการร่ายรํา การร้องกลอนและการแสดงของโนราหนูวิน (ภรรยาของโนราเติม) มาเป็นแบบและพัฒนาฝีมือของตัวเองจนได้เป็นนางเอกประจําคณะโนราเติมแทนโนราหนูวิน ซึ่งดัดสินใจหยุด การแสดงโนรา จนกระทั่งเลิกคณะโนราในปี พ.ศ. ๒๕๒๘ (เนื่องจากโนราเติมเสียชีวิต) หลังจากนั้นได้ออกรับจ้างแสดงเป็นศิลปินอิสระไม่ประจําอยู่คณะใดคณะหนึ่ง ต่อมาไปอยู่กับคณะโนราโรงครูอบอ่วมเป็นเวลา ๑๐ กว่าปี การรําของโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีลีลาท่ารําที่อ่อนช้อยสวยงาม มีความสอดคล้องกลมกลืนกับจังหวะและทํานอง
       ในปี พ.ศ. ๒๕๔๐ โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ตัดสินใจตั้งคณะโนราของตนเองชื่อว่า คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ผู้ก่อตั้งคือลุงแดง สุขชาญ โนรานกน้อยยึดอาชีพการแสดงโนรามาตั้งแต่เด็กจนถึงปัจจุบันโดยไม่เคยทําอาชีพอื่นเลย มีความตั้งใจว่าจะยึดอาชีพการแสดงโนราไปจนกระทั่งไม่สามารถรำได้  ปัจจุบัน  (๒๕๖๓) อายุ ๖๗ ปี ก็ย้งรำโนราอยู่มีทั้งการรับเชิญไปรำของหน่วยงานราชการเพื่อรณรงค์เกี่ยวกับสุขภาพอนามัยอยู่เป็นประจำ


ความเชื่อ

ความเชื่อในการแสดงโนราของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีดังนี้

๑. ความเชื่อเรื่องครูหมอโนราหรือตายายโนรา
    คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีความเชื่อในเรื่องนี้เชื่อว่าตายายโนรามีความผูกพันกับลูกหลานที่มีเชื้อสายโนราหากลูกหลาน ที่มีเชื้อสายไม่เคารพบูชาตายายหรือครูหมอโนราอาจจะให้โทษด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น ป่วยกระเสาะกระแสะ ปวดท้อง ทานข้าวไม่ได้ จะต้องทําพิธีบูชาตายายโดยตั้งหิ้งบูชาครูโนราแล้วกล่าวคําสัญญากับครูหมอ อาการที่เป็นก็จะหายเป็นปกติ 
๒. ความเชื่อเรื่องไสยศาสตร์
     คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีความเชื่อในเรื่องไสยศาสตร์ และมีเวทมนตร์คาถาเพื่อป้องกันเสนียดจัญไร ป้องกันวิญญาณร้ายที่จะเข้ามาในโรงโนรา ต้องใช้เวทย์มนตร์คาถา เช่น การผูกขี้ ผูกเยี่ยว (หมายถึงการควบคุมตนเองไม่ให้ปวดปัสสาวะหรืออุจารระในทำขณะแสดง
๓. ความเชื่อเรื่องการแก้บน
     คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีความเชื่อในเรื่องนี้เกิดจากความเชื่อที่ว่ามนุษย์ สามารถติดต่อกับดวงวิญญาณได้ โดยผ่านพิธีบวงสรวงเซ่นไหว้ โดยเชื่อว่าสามารถบนบานขอความช่วยเหลือจากครูหมอโนราในเรื่องต่าง ๆ ได้ เช่น บนให้หายจากการป่วย บนให้ของหายได้คืน หรือบนให้ครอบครัวมีความสุขหากประสบความสําเร็จ แต่โนราจะไม่รับบนหรือช่วยเหลือในเรื่องผิดศีลธรรม เช่น เรื่องชู้สาว และการลักขโมย 
๔. ความเชื่อเรื่องพระภูมิเจ้าที่
    คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีความเชื่อในเรื่องพระภูมิ เจ้าที่ จะทําการบวงสรวงสังเวย โดยทําให้ลักษณะเพื่อขออย่าให้มี อันตรายแก่ตนและผู้อื่น ไปแสดงที่ใดต้องไหว้พระภูมิเจ้าที่ก่อน ขอ อย่าให้สิ่งใดมากล้ํากรายขอให้การแสดงประสบผลสําเร็

จุดเด่น/เอกลักษณ์

       อัตลักษณ์ของโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ คือการแสดงโนราแบบเล่นกลอนผูกหรือกลอนมุตโต ท่านเป็นผู้มีปฏิภาณไหวพริบ สามารถคิดบทกลอนขึ้นได้ในขณะทําการแสดง ตลอดถึงมีน้ำเสียงในการร้องกลอนได้อย่างไพเราะ ทําให้มีชื่อเสียงโดดเด่นจนได้รับเชิญให้เป็นวิทยากรไปสอนนักศึกษา จนมีชื่อเสียงโด่งดังทั่วภาคใต้ ต่อมาคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ได้ปรับปรุงรูปแบบการแสดงให้มีการรำแบบโบราณ ซึ่งจะแสดงเป็นชุดโดยใช้นักรำชุดละหลาย ๆ คน จนกลายเป็นความโดดเด่นของคณะ ต่อมาปรับเปลี่ยนรูปแบบการแสดงแบบสมัยใหม่โดยพัฒนารูปแบบและปรับปรุงตามแบบอย่างวงดนตรีลูกทุ่ง คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีอัตลักษณ์ที่มีความโดดเด่นดังนี้

๑. การแสดงของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ มีกระบวนท่ารําที่มีลักษณะอ่อนช้อยสง่างาม มีความสอดคล้องกลมกลืนกับจังหวะทํานอง การแต่งกายโนราแต่งแบบเครื่องต้นชุดใหญ่ และเครื่องต้นชุดเล็ก
๒. การว่ากลอนของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ เป็นกลอนที่ไพเราะมีเนื้อหาสาระลึกซึ้งกินใจสอดคล้องกับเหตุการณ์ สามารถสร้างความประทับใจให้กับคนดูได้อย่างดี โดยเฉพาะการว่ากลอนคู่หรือกลอนทอย กลอนทอยมีลีลาครึกครื้นสนุกสนานโนรานกน้อยสามารถใช้ร้องล้อเล่นกับผู้ชมได้อย่างมีบรรยากาศ
๓. การแสดงของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ เป็นการแสดงโนราแบบประยุกต์ แบ่งการแสดงออกเป็น ๒ ช่วง คือ
ช่วงที่ ๑ แสดงโนราแบบโบราณ
ช่วงที่ ๒ เพิ่มดนตรีลูกทุ่งและมีหางเครื่องหรือแดนซ์เซอร์ประกอบเพลงลูกทุ่ง

   องค์ประกอบการแสดง (ข้อมูลปี ๒๕๕๑)
   
องค์ประกอบการแสดงคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ประกอบด้วย

๑. โรงโนราและฉาก
- โรงโนราและฉาก เป็นการปลูกสร้างขึ้นใหม่เป็นแบบสําเร็จรูป เวทียกพื้นสูงประมาณ ๑ เมตร มีความกว้าง ๗ เมตร ยาว ๒๐ เมตร หน้าเปิดโล่งทั้ง ๓ ด้าน ไม่มีหลังคา ด้านหลังปิดป้ายชื่อคณะโนรานกน้อยเสียงเสน่ห์หาดใหญ่ พื้นเวทีแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือส่วนหน้าครึ่งหลังของเวที่ใช้สําหรับแสดง ส่วนครึ่งหลังยกระดับให้สูงสําหรับวางเครื่องดนตรีสากล
- ฉาก ของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ เนื่องจากเวทีเป็นเวทีเปิด โล่ง เหมือนกับเวทีแสดงคอนเสิร์ต ฉากส่วนใหญ่จะมีลักษณะเป็นป้ายชื่อของคณะอยู่ตรงกลางเพียงอย่างเดียว
๒. ลักษณะการแสดงและเรื่องที่แสดง
ช่วงที่ ๑ เป็นการแสดงโนราแบบโบราณ ซึ่งจะเริ่มแสดงตั้งแต่เวลา ๑๙.๐๐-๒๒.๐๐ น. โดยมีลําดับการแสดงดังนี้
๑. โหมโรง
๒. กาศครู
๓. ปล่อยการแสดงชุดแรก เป็นการรําเป็นชุดสั้น ๆ เช่น รําแม่บท บทครูสอน บทสอนรํา บทประถม บทสีโต บทผันหน้า การแสดงในชุดนี้ใช้ผู้แสดงออกมารําพร้อม ๆ กันครั้งละหลาย ๆ คน แสดงครั้งละ ๑-๒ ชุดเท่านั้น ในการรำของคณะโนรานกน้อย เสียงสน่ห์ นั้นจะเป็นการรําที่ใช้การประสมท่ารําซึ่งโนรานกน้อยได้รับการถ่ายทอดท่ารําจากครู ๔ ท่าน ประกอบด้วยโนราหมึก โนราวิน โนราเติม และโนราอบอ่วม ทำให้โนรานกน้อยจดจําท่ารําของครูและนํามาผสมผสานเป็นท่ารําที่เฉพาะของตน เช่น ท่าแอ๋วลาว ซึ่งรําได้อย่างสวยงามและอ่อนช้อยมาก ตลอดถึงท่ารําออกฉากเท่งตุ้ง รําแม่ท่า รํานาดช้า รำจับระบํา รําเพลงครู รํานาดเร็ว เป็นต้น
๔. โนราใหญ่ออกรำและโต้กลอนกับนายพราน
๕. แสดงละครเรื่อง ซึ่งจะแสดงเพียง ๑-๒ ฉาก ใช้เวลาประมาณ ๑ ชั่วโมง
       การแสดงในช่วงที่ ๑ จะยืดหยุ่นได้ตามที่เจ้าภาพต้องการ หากต้องการดูการเล่นดนตรีและเต้นหางเครื่องมาก ๆ เจ้าภาพก็จะให้ตัดการแสดงในช่วงแรกออกให้สั้นเข้า หลังจากนั้นต่อด้วยเล่นดนตรีลูกทุ่ง
ช่วงที่ ๒ จะเล่นดนตรีลูกทุ่งและมีการเต้นหางเครื่องหรือแดนซ์เซอร์ประกอบเพลงลูกทุ่ง ใช้เวลาแสดงประมาณ ๒ ชั่วโมง หรือมากกว่านั้นขึ้นอยู่กับความต้องการของเจ้าภาพ
​​​​​​  ๓. เครื่องแต่งกาย
     เครื่องแต่งกายของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ประกอบด้วยเครื่องแต่งกายที่แบ่งออกเป็น ๒ ช่วง คือ
๑) เครื่องแต่งกายที่ใช้ในการแสดงช่วงที่ ๑ การแสดงโนราแบบโบราณ ซึ่งถือว่าครบสมบูรณ์ตามเครื่องต้นของโนรา แต่งด้วยชุดเครื่องต้นใหญ่ ประกอบด้วยเครื่องแต่งกายทั้งหมด ๑๘ ชิ้น
๑. สนับเพลา
๒. ผ้านุ่ง
๓. รัดสะโพก
๔. ผ้าห้อยหน้า
๔. ผ้าห้อยหน้า
๕. ผ้าห้อย
๖. หางหงส์
๖. หางหงส์
๗. ปั้นเหน่ง
๘. รัดอก
๙. คลุมไหล่
๑๐. ปิ้งคอ
๑๑. สังวาล
๑๒. ปีกนกนางแอ่น
๑๓. ทับทรวง
๑๔. กําไลต้นแขน
๑๕. กําไลปลายแขน
๑๖. กําไลข้อมือ
๑๗. เทริด
๑๘. เล็บ
๒) เครื่องแต่งกายที่ใช้ในช่วงที่ ๒ จะเป็นเครื่องแต่งกายแบบดนตรี ประกอบเพลงลูกทุ่ง มีหางเครื่องหรือแดนซ์เซอร์ประกอบเพลง การแต่งกายในช่วงนี้จะเป็นการแต่งกายแบบสมัยใหม่นุ่งสั้นมีความ สวยงามอลังการ มีทั้งนักร้องผู้หญิงและผู้ชายสลับกันหรือบางเพลง ออกมาเต้นพร้อมกัน
๔. เครื่องดนตรี (ข้อมูลปี ๒๕๕๑)
     เครื่องดนตรีของคณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ประกอบด้วยเครื่องดนตรีที่ใช้สําหรับการแสดงช่วงที่ ๑ ใช้สําหรับการแสดงโนราแบบโบราณและการแสดงช่วงที่ ๒ ใช้สําหรับการเล่นดนตรีลูกทุ่ง ประกอบด้วยเครื่องดนตรี ดังนี้
๑) เครื่องดนตรีสําหรับการแสดงช่วงที่ ๑ ใช้สําหรับการแสดงโนราแบบโบราณ ส่วนใหญ่เป็นเครื่องตีประกอบจังหวะ คือกลอง ทับ โหม่ง ฉิ่งและปี่
๒) เครื่องดนตรีสําหรับการแสดงช่วงที่ ๒ ใช้สําหรับการเล่นดนตรีลูกทุ่ง ประกอบด้วยกลองชุด กีตาร์เบส คีย์บอร์ด แซกโซโฟน ทรัมเป็ท ฉิ่ง ฉาบ ทรัมโบลินและทรัมโบท

   ขนบนิยมในการแสดงโนรา
   
ขนบนิยมในการแสดงโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์ ที่ยึดถือปฏิบัติเป็นประเพณีสืบทอดต่อกันมาประกอบด้วย

๑. การตั้งเครื่อง
     เป็นการบรรเลงเพื่อประกาศให้รู้ว่าคณะโนราได้เดินทาง มาถึงเวที่เรียบร้อยแล้ว ลูกคู่จะบรรเลงดนตรี ๑ เพลง
๒. เบิกโรง
      เป็นพิธีขอที่ตั้งโรงโนรา ขอเทวดา พระแม่ธรณี ครูโนรา ให้คุ้มครองปกกันภัยต่าง ๆ เริ่มด้วยผู้ทําพิธีเบิกโรงนําพานออกนั่งกลางโรง หันหน้าไปทางหน้าโรง เครื่องบูชาประกอบด้วยหมากพลู ๒ คํา เทียน ๓ เล่ม ดอกไม้ ๓ ดอก กําไล ๓ วง เล็บโนรา ๓ อัน แล้วเงินกํานล เครื่องดนตรีประกอบด้วยกลอง ๑ ใบ ทับ ๒ ใบ โหม่งและฉิ่ง มาวางเรียงตาม ลําดับ หันหน้าทับและกลองไปทางหน้าโรง จากนั้นผู้ทําพิธีลงอักขระที่เครื่องดนตรี ใบพลู แล้วพับใบพลูครึ่งหนึ่งม้วนเป็นรูปกรวย เอาหมากใส่ในกรวยเรียกว่าหมากจุกอก นําหมากคําที่ ๑ วางบนทับใบที่ 1 (ใบซ้าย) พร้อมปักเทียน ๑ เล่มและวางกําไล ๑ วง เล็บ  ๑ อัน ดอกไม้ ๑ ดอก หมากคําที่ ๑ วาง ทับใบที่ ๒ พร้อมปักเทียน ๑ เล่มและวางกําไล ๑ วง เล็บ ๑ อัน ดอกไม้ ๑ ดอก หมากคําที่ ๓ วางบนกลองพร้อมปักเทียน ๑ เล่ม กําไล ๑ วง เล็บ ๑ อัน ดอกไม้ ๑ ดอก จากนั้นตั้งนะโม ๓ จบ แล้วกล่าวคําบูชาพระรัตนตรัย กล่าวคําชุมนุมครู จบแล้วจึงทําพิธีซัดหมาก
๓. การโหมโรงหรือการลงโรง
     เป็นการบรรเลงดนตรีก่อนการแสดงโดยจะบรรเลงดนตรีล้วน ๆ ในทํานองและจังหวะต่าง ๆ จนครบ ๑๒ เพลง เพราะการโหมโรงเป็นการเตือนให้ผู้ชมทราบว่าใกล้กับเวลาที่โนราจะแสดงแล้ว
๔. กาศครู
     การกาศครูเป็นการร้องบทกลอน เพื่อระลึกถึงครูโนราและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ทั้งหลาย เพื่อขอบารมีมาช่วยคุ้มครองป้องกันอันตราย และช่วยดล บันดาลให้ประสบความสําเร็จในการแสดง เนื้อหาจะกล่าวระลึกถึงครูโนรา ความเป็นมาของโนรา ตลอดถึงขอขมาพระแม่ธรณีและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย ประกอบด้วยบทขานเอ บทฤกษ์งามยามดี บทร่าย แตระ บทเพลงทับเพลงโท

ข้อมูลพื้นฐาน
ชื่อ/สถานที่/เรื่อง
คณะโนรานกน้อย เสียงเสน่ห์
ที่อยู่
จังหวัด
ตรัง


วีดิทัศน์

บรรณานุกรม

โนรานกน้อย เสียงเสน่ห์. (2564). สืบค้นวันที่ 14 ม.ค. 64, จาก https://www.facebook.com/โนรานกน้อย-เสียงเสน่ห์-
               164618453697602/photos/?ref=page_internal
บุปผาชาติ อุปถัมภ์นรากร. (2553). ศิลปะการแสดงโนรา : การอนุรักษ์ การพัฒนา และการสืบสาน. นนทบุรี : สัมปชัญญะ.

 


 
      Font Size  
Back to Top
Khunying Long Athakravisunthorn Learning Resources Center
Prince of Songkhla University ©2018-2024