หมวดหมู่
สถานที่ทางศาสนา
วัดเขาบ่อเป็นวัดแห่งสุดท้ายของเกาะยอ บริเวณวัดเดิมเป็นภูเขาที่ยืนออกมาจดชายฝั่งทะเลสาบสงขลา วัดเขาบ่อตั้งอยู่ริมทะเลสาบสงขลา หมู่ที่ ๑ บ้านอ่าวทราย ตำบลเกาะยอ อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย วัดเขาบ่อมีชื่อเดิมว่า “วัดศาลาบ่อ” พื้นที่ตั้งวัดอยู่บนที่ราบลุ่มริมทะเล มีเนื้อที่ตั้งวัดประมาณ ๗ ไร่ ๒ งาน จากประวัติสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๗ โบราณสถานภายในวัดประกอบด้วยพระอุโบสถ กุฏิสงฆ์ ๘ หลัง หอฉัน หอระฆัง ศาลาการเปรียญ ตลอดถึงศาลาประดิษฐานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และรูปเคารพต่าง ๆ เช่น รูปเคารพพระศรีนิล ผู้สร้างวัด ศาลาจตุรมุขที่ประดิษฐานพระพรหม ศาลเจ้าพระอธิการกุหลาบ กาญจโนศาลา ที่ประดิษฐานพระพุทธรูป และรูปช้างหินที่นักท่องเที่ยวชาวมาเลเซียและสิงคโปร์ นิยมมาลูบช้างเพื่อขอโชคลาภ พระโพธิสัตว์กวนอิม (เจ้าแม่กวนอิม) และพระสังกัจจายน์ เป็นต้น
ประวัติการก่อตั้งวัดเขาบ่อซึ่งควบคู่กับประวัติของพระศรีนิล ผู้เป็นประธานก่อตั้งวัดเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๗ ดังมีหลักฐานจากหนังสือที่แต่งโดยนายคลิ้ง บ้านปากรอ กวีชาวบ้านผู้มีชื่อเสียงในสมัยนั้น โดยแต่งเป็นกลอนแปดพิมพ์แจกในงานฌาปนกิจศพพระศรีนิล เมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๕๐๓ แต่ต้นฉบับได้สูญหายคงมีแต่ความทรงจำบางตอนของนายเฉี้ยง วรรณโร ราษฎรบ้านอ่าวทรายผู้ได้เห็นเหตุการณ์การก่อตั้งวัดและงานฌาปนกิจศพพระศรีนิล สรุปความได้ดังนี้ พระศรีนิลในสมัยยังเป็นฆารวาสเป็นชาวบ้านป่าขาด ตำบลป่าขาด อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา ท่านได้เข้าอุปสมบท เมื่อมีอายุได้ ๔๐ ปีเศษ มีพระอุปัชฌาย์คือพระมหาลอย จนฺทสโร เจ้าอาวาสวัดแหลมจาก ตำบลปากรอ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา เมื่อบวชแล้วได้จำพรรษาอยู่ที่วัดป่าขาดเป็นเวลา ๓ พรรษา เมื่อท่านมีอายุได้ ๔๓ ปี ท่านพระมหาลอย จนฺทสโร เจ้าอาวาสวัดแหลมจาก มีความคิดที่จะสร้างพระอุโบสถและพระพุทธไสยาสน์ ที่มีขนาดใหญ่มาก และจำเป็นต้องใช้วัสดุก่อสร้างคือหินจำนวนมาก พระมหาลอยจึงเชิญชวนท่านมาขอหินที่เกาะยอ เมื่อได้รับอนุญาตให้ขุดหินแล้ว ท่านจึงขอพำนักอาศัยอยู่ที่เกาะยอเพื่อขุดแทงหินโดยไม่ต้องเดินทางไปมาให้ระหว่างเกาะยอกับวัดแหลมจาก ชาวบ้านจึงได้สร้างศาลาให้ท่านพักอาศัย ๑ หลังพร้อมทั้งขุดบ่อน้ำไว้ให้ท่าน ๑ บ่อ ซึ่งต่อมาภูเขาลูกนี้ชาวบ้านเรียกว่า “ภูเขาบ่อ” หรือเรียกสั้น ๆ ว่าเขาบ่อหรือเขาแคะหรือเขาแค่ ท่านได้ใช้เหล็กชะแลงเพื่อขุดและแทงเอาหินก้อนใหญ่ ๆ แล้วขนลงเรือไปยังวัดแหลมจาก ในการขุดและแทงหินทำให้ดินและหินก้อนเล็ก ๆ ตกลงไปในบริเวณชายฝั่งของทะเลสาบทำให้พื้นน้ำบริเวณนั้นกลายเป็นแผ่นดินไปด้วย ท่านทำอยู่เช่นนี้อยู่เกือบ ๑๐ ปี จนการสร้างพระอุโบสถและพระพุทธไสยาสน์แล้วเสร็จ การถมทะเลที่บริเวณเขาบ่อก็ได้พื้นที่ราบเชิงเขาบ่อจำนวนมาก ซึ่งนับว่าเป็นความพยายามและเสียสละแรงกายแรงใจอย่างยิ่งยวด ต่อมาท่านพระศรีนิลและราษฎรบ้านอ่าวทราย ตลอดถึงกรรมการหมู่บ้านได้มีความคิดเห็นว่าหมู่บ้านอ่าวทรายเป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ แต่ยังไม่มีวัดประจำหมู่บ้านจึงพร้อมใจกันขออนุญาตจัดตั้งวัดต่อคณะสงฆ์ จังหวัดสงขลา โดยขอใช้ชื่อวัดว่าวัดเขาบ่อ โดยใช้ชื่อตามลักษณะภูมิประเทศที่ตั้งวัดอันมีภูเขาและบ่อเป็นจุดเด่นที่สำคัญ เมื่อทางการและคณะสงฆ์อนุญาตให้ตั้งวัดเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๗ พระศรีนิลได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสรูปแรก ต่อมาท่านก็ได้สร้างเสนาสนะต่าง ๆ ไว้มากมาย แต่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวเกาะยอและนักท่องเที่ยวเคารพกราบไหว้คือองค์ทวดเอราวัณ ซึ่งเป็นหินภูเขาธรรมชาติมีลักษณะเป็นรูปช้างที่เห็นได้อย่างชัดเจน
พระอุโบสถ
พระอุโบสถวัดเขาบ่อหันหน้าไปทางทิศตะวันตก ไม่ม่กำแพงแก้ว ก่ออิฐทึบ มีหลังคาปีกนกรอบอาคาร ไม่มีเสาพาไล ภายในมีเสาร่วมในแถวละ ๔ ต้น เป็นเสาไม้ ตัวอาคารมีบันไดทางขึ้นด้านหน้า (ทิศตะวันตก) และทิศเหนือ ตรงส่วนฐานเป็นบัวคว่ำ-บัวหงายตั้งอยู่บนฐานหน้ากระดาน ๑ ชั้น และมีหน้าต่างเฉพาะด้านทิศเหนือตรงตำแหน่งด้านข้างของพระประธาน ๑ ช่อง หน้าบันพระอุโบสถก่ออิฐทึบมีไขราหน้าจั่ว ไม่มีการประดับเครื่องลำยอง (เครื่องประดับที่ทำให้สวยงาม เช่น ช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์) หลังคาพระอุโบสถมุงด้วยกระเบื้องของเกาะยอ ทางขึ้นพระอุโบสถประดับด้วยฐานบัวคว่ำ-บัวหงาย
ตัวพระอุโบสถก่อนการบูรณะ
ถ้ำเขาบ่อ
ถ้ำเขาบ่อเป็นถ้ำขนาดเล็กที่เจอบริเวณเขาบ่อหรือเขาแคะ ภายในประดิษฐานพระพุทธรูปโบราณ
ทางขึ้นถ้ำเขาบ่อ
ศาลาที่ประดิษฐานพระพุทธรูปและรูปช้างหิน
ศาลาที่ประดิษฐานพระพุทธรูปและรูปช้างหิน ช้างหินความเชื่อแต่โบราณในเรื่องของตำนานเกี่ยวกับช้างขุดทำให้มีผู้คนมาเยี่ยมชมวัด พร้อมทั้งบนบานศาลกล่าวขอในสิ่งที่ต้องการและก็จะได้สมหวังดั่งใจหมายจึงทำให้ชื่อเสียงของวัดเป็นที่รู้จักของผู้คนโดยทั่วไป
พ่อแก่ฤษีประดิษฐานภายในศาลาที่ประดิษฐานพระพุทธรูปและรูปช้างหิน
รูปช้างหิน
วิหารพระศรีนิล เจ้าอาวาสรูปที่ ๑ (พ.ศ. ๒๕๐๓-๒๕๔๒)
ศาลเจ้าพระอธิการกุหลาบ กาญจโน เจ้าอาวาสรูปที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๐๓-๒๕๔๒)
บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์
บ่อน้ำที่ชาวบ้านขุดไว้ให้พระศรีนิลเพื่อใช้อุปโภคบริโภคระหว่างที่ท่านขุดหินเพื่อนำไปสร้่างพระอุโบสถและพระพุทธไสยาสน์ ซึ่งต่อมาภูเขาลูกนี้ชาวบ้านเรียกว่า “ภูเขาบ่อ” หรือเรียกสั้น ๆ ว่าเขาบ่อหรือเขาแคะหรือเขาแค่
บ่อน้ำจะมีน้ำอยู่ตลอดเวลา
หอระฆัง
หอระฆัง (ก่อนการบูรณะ
พระสังกัจจายน์
ท้าวมหาพรหม
