Page 4 - ผ้าทอแพรกหา
P. 4
๓ ผ้�ทอแพรกห�
กลุ่มสตรีทอผ้�บ้�นแพรกห�
ยุคบุกเบิก
กลุ่มสตรีทอผ้�แพรกห� ตำ�บลแพรกห� อำ�เภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง เป็นกลุ่มหัตถอุตส�หกรรมสิ่งทอ
ที่สืบทอดวัฒนธรรม ภูมิปัญญ�ก�รปลูกฝ้�ย ก�รปั่นด้�ยและก�รทอผ้�ในพื้นที่บ้�นแพรกห�ซึ่งมีม�แต่โบร�ณ
โดยสมัยก่อนในพื้นที่บ้�นแพรกห�นิยมทอผ้�ล�ยต�หมุก-ต�ร�ง แต่ต่อม�ก�รทอผ้�บ้�นแพรกห�ได้หยุดลง
เนื่องจ�กภูมิปัญญ�ส�กลจ�กตะวันออกได้หลั่งไหลเข้�ม�และครอบงำ� ตั้งแต่หลังสงคร�มโลกครั้งที่ ๒ หรือ
สงคร�มมห�เอเชียบูรพ�ผ่�นม� คนในชุมชนได้เลิกกิจกรรมก�รทอผ้�พื้นบ้�น โดยหันม�ประกอบอ�ชีพเชิงเดียว
มุ่งแต่ห�เงินดังมีคำ�กล่�วที่ว่� “ง�นคือเงิน เงินคือง�นบันด�ลสุข” ซึ่งก�รเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรมและวิถีก�ร
ดำ�รงชีวิตดังกล่�วส่งผลให้พันธุกรรมฝ้�ยพื้นเมืองพร้อมอุปกรณ์สิ่งทอที่คนในชุมชนผลิตได้ด้วยภูมิปัญญ�ท้อง
ถิ่นต้องสูญห�ยไป โดยดั้งเดิมช�วชุมชนแพรกห�ส่วนใหญ่ประกอบอ�ชีพทำ�น�และสวนย�งเป็นหลัก ส่วนก�รทอ
ผ้�ในสมัยนั้นเรียกว่� “ทอโหก” ซึ่งจัดได้ว่�เป็นภูมิปัญญ�ท้องถิ่นประเภทหนึ่ง ในก�รทอผ้�แต่ละครั้งจะต้องใช้
เวล�น�นประม�ณ ๑ เดือนหรือ ๒ เดือนกว่�จะได้ผ้�สัก ๑ ชิ้นซึ่งมีคว�มย�วประม�ณ ๔-๖ หล� ซึ่งส่วนใหญ่
จะทอใช้เป็นผ้�จูงกระเบน ผ้�ทอที่ได้ส่วนใหญ่ใช้กันภ�ยในครอบครัวและเป็นของฝ�กให้กับญ�ติผู้ใหญ่ในเทศก�ล
ต่�งๆ ต่อม�ในปี พ.ศ. ๒๔๘๔ เกิดสงคร�มโลกครั้งที่ ๒ บ้�นเมืองประสพกับภ�วะข้�วย�กหม�กแพงจึงทำ�ก�ร
ทอผ้�ของชุมชนได้ยุติลงและเริ่มสูญห�ยไปในที่สุด
จนกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๙ ช�วชุมชนแพรกห�มีแนวคิดว่�จะฟื้นฟูก�รทอผ้�ของชุมชนขึ้นม�อีกครั้ง
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อก�รอนุรักษ์ภูมิปัญญ�ก�รทอผ้�ของท้องถิ่น แต่ในระยะแรกไม่ได้มีก�รทอกันอย่�งจริงจัง
จนกระทั่งเมื่อวันที่ ๑๕ มกร�คม ๒๕๒๒ กรมพัฒน�ชุมชน กระทรวงมห�ดไทยในขณะนั้นได้เข้�ม�ให้ก�ร
สนับสนุนให้มีก�รจัดตั้งกลุ่มสตรีทอผ้�บ้�นแพรกห�ขึ้น โดยมีคุณบุญเอื้อ สุภ�พรเหมินทร์ เป็นประธ�นกลุ่ม มี
สม�ชิกจำ�นวน ๑๕ คน
จ�กที่กลุ่มสตรีทอผ้�บ้�นแพรกห�ซึ่งถือกำ�เนิดในปี ๒๕๑๙ ได้รับก�รฝึกอบรมด้�นโภชน�ก�ร ก�รจักส�นและ
ง�นประดิษฐ์ แต่ร�ยได้ที่ได้รับไม่เพียงพอต่อก�รดำ�รงชีพ จึงได้เสนอโครงก�รสืบส�นผ้�ทอพื้นเมืองในปี ๒๕๒๐
และได้งบประม�ณจ�กกรมพัฒน�ชุมชนม�จำ�นวนหนึ่งในปี ๒๕๒๒ ได้นำ�ไปจัดห�กี่กระตุกจำ�นวน ๕ หลัง และ
วัสดุสิ่งทอ แต่ไม่มีเงินเพื่อจ้�งวิทย�กรม�อบรมก�รทอผ้� ดังนั้นกลุ่มแม่บ้�นเกษตรกรและศูนย์ก�รศึกษ�นอก
โรงเรียนจึงตกลงรับผิดชอบค่�ใช้จ่�ยเท่�กันรวม ๑,๘๐๐ บ�ทและได้ว่�จ้�งวิทย�กรเพื่ออบรมก�รทอผ้�ขั้นพื้น
ฐ�นให้แก่สม�ชิกจำ�นวน ๑๕ คน ตั้งแต่วันที่ ๙-๒๙ มกร�คม ๒๕๒๒ ผลจ�กก�รอบรมทำ�ให้สม�ชิกของกลุ่ม
ส�ม�รถทอผ้�ขั้นพื้นฐ�นได้ทุกคน หลังจ�กนั้นกลุ่มฯ ก็ได้พัฒน�กิจก�รอย่�งต่อเนื่อง
สำ�นักทรัพย�กรก�รเรียนรู้คุณหญิงหลง อรรถกระวีสุนทร
